Hervorming van het regime voor aftrek voor octrooi-inkomsten: nieuwe vrijstelling voor innovatie-inkomsten in de pijplijn

Het wetsontwerp houdende dringende fiscale bepalingen dat recent in de Kamer werd ingediend, voorziet in de afschaffing van de aftrek voor octrooi-inkomsten met ingang van 1 juli 2016.

De afschaffing van dit gunstige regime (dat ondernemingen toeliet om 80% van hun octrooi-inkomsten af te trekken van hun belastbare grondslag) is een direct gevolg van de aanbevelingen die de OESO heeft gedaan in het kader van actiepunt 5 van het BEPS-actieplan. In het eindrapport dat de OESO in dit verband heeft opgesteld, worden de ‘Patent Box’ regimes van een vijftiental landen (waaronder België, Luxemburg en Nederland) als “schadelijke belastingpraktijken” bestempeld, waardoor de betrokken landen zich genoodzaakt zien om hun respectievelijke gunstregimes aan te passen.

De afschaffing van de octrooi-aftrek treedt dus in werking op 1 juli 2016, maar er wordt wel voorzien in een (optioneel) overgangsregime van vijf jaar. Op basis hiervan hebben ondernemingen het recht om uiterlijk tot 30 juni 2021 de “oude” octrooi-aftrek te blijven toepassen op inkomen uit octrooien (i) die reeds voor 1 juli 2016 werden bekomen en waarvoor de aftrek reeds werd toegepast, (ii) die voor 1 juli 2016 werden aangevraagd, maar pas nadien effectief werden toegekend, of (iii) die voor 1 juli 2016 van een andere partij werden verworven en waarvan de geoctrooieerde producten of procedés verder worden verbeterd.
Hoewel er op heden nog geen wetsontwerp werd ingediend in deze zin, heeft de regering wel de intentie om – met retroactief effect vanaf 1 juli 2016 – te voorzien in een nieuw regime van “vrijgestelde innovatie-inkomsten”. Gedurende de overgangsperiode zal dit nieuw fiscaal gunstregime naast de “oude” aftrek voor octrooi-inkomsten bestaan.

Op basis van de thans beschikbare informatie lijkt het erop dat het nieuwe regime er in hoofdlijnen als volgt zal uitzien:

Het nieuwe regime zal enkele beperkingen hebben die het huidige regime niet heeft …

  • Ondernemingen zullen slechts van de nieuwe incentive voor innovatie-inkomsten kunnen genieten in de mate dat zij zelf de nodige activiteiten op het vlak van onderzoek en ontwikkeling hebben uitgevoerd. De doelstelling van deze zogenaamde nexus approach bestaat er met name in dat het nieuwe gunstregime slechts van toepassing zou zijn voor zover de betrokken ondernemingen over de nodige substance inzake O&O-activiteiten beschikken met het oog op de creatie van intellectuele eigendomsrechten.
  • De nieuwe incentive zal enkel op het nettobedrag (en dus niet op het brutobedrag) van de betrokken innovatie-inkomsten van toepassing zijn.

… maar zal evenzeer zijn voordelen hebben

  • Het toepassingsgebied van de nieuwe maatregel zou gevoelig worden uitgebreid. Naast octrooien zou het regime evenzeer van toepassing moeten zijn op o.m. auteursrechtelijk beschermde software, kwekersrechten en de aanwijzing van weesgeneesmiddelen.
  • Het tarief van de aftrek zou verhoogd worden tot 90 of 100%.
  • De aftrek zou mogelijks ook overdraagbaar zijn naar latere belastbare tijdperken.

Met de invoering van dit nieuwe regime zullen dus ook vennootschappen die vroeger niet in aanmerking kwamen voor de octrooiaftrek, van een interessant fiscaal voordeel kunnen genieten, met name dan ondernemingen die innoverende software ontwikkelen. Met het oog op de invoering van deze nieuwe maatregel zou het voor bepaalde ondernemingen tevens aangewezen kunnen zijn om hun onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten te (her)structureren met het oog op het maximaliseren van het fiscaal voordeel dat zij uit het nieuw regime zouden kunnen halen.