Hoewel de voorbereidingen voor de inwerkingtreding van de nieuwe Omgevingswet in volle gang zijn, is de inwerkingtreding het afgelopen jaar (opnieuw) uitgesteld. Waar het in eerste instantie de bedoeling was dat de Omgevingswet per eind 2018 in werking zou treden, ging men later uit van het voorjaar van 2019. Inmiddels verwacht men dat de Omgevingswet per 1 januari 2021 in werking zal treden.
De nieuwe Omgevingswet zal onder meer een grote rol gaan spelen bij de ontwikkeling van vastgoed. Met de Omgevingswet wil men de regels voor ruimtelijke projecten bundelen, zodat het makkelijker wordt om ruimtelijke projecten te starten. De besluitvorming zal versnellen en de bestuurlijke afwegingsruimte zal worden vergroot. Er zou daardoor meer ruimte moeten ontstaan voor nieuwe initiatieven die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving. De Omgevingswet zal dienen ter vervanging van 26 bestaande wetten, waaronder de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, de Wet ruimtelijke ordening en de Crisis- en herstelwet. Daarnaast zal het aantal ministeriele regelingen en algemene maatregelen van bestuur in het nieuwe omgevingsrecht zeer sterk worden beperkt.
Zodra de nieuwe Omgevingswet in werking is getreden, zullen zes instrumenten een belangrijke rol gaan spelen binnen het omgevingsrecht, namelijk:
1. De omgevingsvisies van het Rijk en de provincies en gemeenten, waarin de (strategische) visie op ontwikkeling en bescherming van de fysieke leefomgeving als geheel wordt vastgesteld.
2. Programma’s die concrete maatregelen bevatten voor bescherming, beheer, gebruik en ontwikkeling van de leefomgeving, als uitwerking van de omgevingsvisies.
3. Decentrale regelingen, zoals omgevingsplannen van gemeenten, waterschapsverordeningen van de waterschappen en omgevingsverordeningen van de provincies.
4. Algemene rijksregels voor activiteiten, waarin nationale regels zijn opgenomen voor de bescherming van de leefomgeving.
5. Omgevingsvergunningen, waarbij wordt getoetst of bepaalde activiteiten mogen plaatsvinden.
6. Projectbesluiten, die een uniforme procedure bieden voor besluitvorming bij complexe projecten die voortvloeien uit de verantwoordelijkheid van Rijk en provincies, zoals de aanleg van wegen of de versterking van een primaire waterkering.
De invoering van de nieuwe Omgevingswet zal gepaard gaan met de invoering van een nieuw digitaal stelsel. Het nieuwe digitale stelsel zal de huidige digitale voorzieningen vervangen (omgevingsloket.nl, aimonline.nl en ruimtelijkeplannen.nl).
Overigens zal het nieuwe stelsel van de Omgevingswet nog niet volledig operationeel zijn vanaf 2021. Naar verwachting zal de totale transitie pas zijn afgerond in 2029.
